Kijktuin LUMC

‹ Terug naar alle projecten

Daktuin LUMC, een kleurrijk verhaal

Sinds vorig jaar heeft het LUMC in Leiden een veelkleurige daktuin die volledig onderhoudsvrij is. Het is een kijkobject dat de illusie wekt een tuin te zijn. ’Daktuinen zijn de markt van de toekomst.’

In 2014 nam het LUMC het besluit om het dak te renoveren; de afwatering was slecht en de dakopbouw moest vervangen worden. Het LUMC besloot direct om de oude daktuin te vervangen. Het moest een tuin worden die niet toegankelijk is; een kijktuin voor de patiënten en kantoorpersoneel. Of beter: een illusie van een tuin, want veel groen is er niet gebruikt. De tuin diende nagenoeg onderhoudsvrij te worden.

Algemeen bekend is – en wetenschappelijk onderzoek onderschrijft dat – dat een groene omgeving het welbevinden van mensen bevordert. Simpel gezegd: het is fijner om uit te kijken op een fraaie tuin (of de illusie van een tuin) dan op een grijze muur of in het geval van het LUMC: schotten van draadglas, vogelpoep en onkruid.

Kijkobject

Het LUMC vroeg Bart Hoes van buro Groen Architectuur een ontwerp te maken voor de kijktuin. „Het is heel anders geworden dan een traditionele daktuin. Het is een kijkobject geworden en zo heb ik het ook benaderd. Er zit heel veel kleurbeleving in”, zegt Hoes.

Een deel van de doelgroep – terminale kinderen – bracht Hoes ertoe dat de tuin een kleurrijk en speels geheel moest worden. Een soort mozaïek. Of zoals Hoes het noemt: „Het is een ronddraaiende caleidoscoop waarbij alle kleuren door elkaar gehusseld worden.”

Expertise

Duprie bouw & ontwikkeling in Leiden voerde de renovatie van het dak uit en haalde voor de aanleg van de nieuwe tuin Van Nieuwland Tuinen erbij. Van Nieuwland schakelde op zijn beurt Weverling Groenprojekten in vanwege haar deskundigheid van kunstgras. Volgens Alex van Egmond van Duprie was de samenwerking onontbeerlijk, omdat alle bedrijven hun eigen expertise hebben. „We zijn aanvullend aan elkaar.”

De drie bedrijven bedachten een constructie om het ontwerp van Hoes ten uitvoer te brengen. Doordat de tuin op hoogte is aangelegd – wind speelt een grote rol – en er weinig draagpunten zijn en de bodem waterdoorlatend moest zijn, diende een aantal technische hoogstandjes verricht te worden en waren er de nodige beperkingen.

De onderconstructie moest zo geconstrueerd worden dat ze kunstobjecten en ijzeren bakken kan dragen. De panelen voor de fotodoeken zijn bijvoorbeeld in het dak verankerd en onder de plantenpotten liggen wapeningsnetten zodat het draagvlak groter is. Daarnaast zijn de schotten van kunstglas omdat echt glas zou breken.

Licht materiaal

Er diende ook gebruik gemaakt te worden van lichte materialen als kunstgras. Ook de plantenpotten zijn van een licht materiaal gemaakt en het cortenstaal zijn dunne platen. Onder het kunstgras liggen eierdozen.

Een ander belangrijk aspect was de afwatering. De bodem van de tuin – het hout en het kunstgras – diende 100% waterdoorlatend te zijn.

Een beperking was het kleine budget dat het LUMC voor de daktuin beschikbaar stelde. In het aanvankelijke plan zou er bijvoorbeeld gewerkt worden met composiet planken, maar om de kosten te drukken is er uiteindelijk gebruik gemaakt van steigerhout. Hier en daar werd er ook wat geschipperd met de stroken gekleurd kunstgras om er zo efficiënt mogelijk mee om te gaan, vertelt Hans Dittmar van Weverling Groenprojekten.

Speels

Het resultaat mag er zijn. De daktuin is een kleurrijk verhaal geworden. Het oppervlak bestaat uit diverse vlakken van verschillende kleuren kunstgras en vlakken van hout. Daarop staan grote plantenpotten en bakken van cortenstaal met grassoorten. Uit twee houten podia komen schotten van kunstglas zetten die voor een speels en brekend effect zorgen met zonlicht en kunstlicht.

„Verlichting van de podia en bloempotten zorgen ’s avonds voor een feeëriek effect”, benadrukt Hoes. De zichtbrekende panelen – mensen van kantoor kunnen daardoor niet bij patiënten naar binnen kijken – zijn grote kunststof doeken met foto’s van een fotografe (naam) die aan het ziekenhuis is verbonden. Het gaat om vergezichten in Zeeland en stadgezichten in Leiden. Leuk detail is dat de drie olijfbomen uit de oude tuin in de nieuwe tuin zijn opgenomen.

Expertise

Door een gedegen voorbereiding van de drie bedrijven en de coördinatie door Duprie verliep de uitvoering tussen de diverse partijen zonder noemenswaardige problemen, schetst Ad van Nieuwland van Van Nieuwland Tuinen.

Voor Duprie, Van Nieuwland en Weverling smaakt de samenwerking naar meer. In ieder geval ligt er in Nederland nog een behoorlijk oppervlakte aan dak te wachten dat in aanmerking komt om functioneel vergroend te worden: 1 miljoen m2. Dittmar: „Daktuinen zijn de markt van de toekomst. Wij zijn bekend met groen en hebben veel expertise over daktuinen. Voor ons zitten er geen grenzen aan.”